Niepłacenie alimentów to przestępstwo z zakresu prawa karnego, które może grozić rozmaitymi konsekwencjami, z karą pozbawienia wolności włącznie. W tym artykule wyjaśniamy, kiedy dochodzi do tzw. przestępstwa niealimentacji i jakie sankcje mogą być nałożone na osobę, która nie wypełnia obowiązku alimentacyjnego.
Przestępstwo niepłacenia alimentów
Niepłacenie alimentów to przestępstwo, które naraża dłużnika na różne konsekwencje. Przestępstwa niealimentacji (art. 209 Kodeksu Karnego) dopuszcza się ten, kto uchyla się od wykonania obowiązku określonego np. orzeczeniem sądowym lub ugodą. Zanim jednak poruszona zostanie kwestia tzw. przestępstwa niealimentacji, warto skupić się na okolicznościach, jakie muszą zostać spełnione, aby można było mówić o jakichkolwiek sankcjach i karach.
Zgodnie z przepisami polskiego prawa uchylanie się od obowiązku alimentacyjnego występuje wyłącznie wtedy, gdy obowiązek ten został sprecyzowany poprzez określenie kwoty alimentów. Jeśli rodzic nie został zobowiązany co do ściśle określonej kwoty, nie może zostać posądzony o uchylanie się od obowiązku alimentacyjnego czy pociągnięty do odpowiedzialności karnej.
Obowiązek alimentacyjny oraz wysokość kwoty alimentów dokonywana jest przez:
- orzeczenie sądowe (w tym zarówno wyrok w sprawie o alimenty, jak i postanowienie sądu, np. o zabezpieczeniu roszczeń alimentacyjnych),
- ugodę zawartą przed sądem,
- ugodę zawartą przed innym organem,
- ugodę zawartą pomiędzy zainteresowanymi stronami.
Osoba, która nie płaci alimentów o ściśle określonej kwocie, podlega karze, jeżeli:
- zaległości osiągają równowartość co najmniej 3 świadczeń okresowych (np. brak opłat za 3 miesiące),
- opóźnienia zaległego świadczenia innego niż okresowe wynoszą co najmniej 3 miesiące.
Kary za niepłacenie alimentów
Kodeks Karny (art. 209) przewiduje kary za uchylanie się od wykonania obowiązku alimentacyjnego w postaci:
- grzywny,
- ograniczenia wolności,
- pozbawienia wolności.
Warto przy tym dodać, że najsurowsze kary wymierzane są sytuacjach, gdy niepłacenie alimentów przez sprawcę przyczyniło się do tego, że osoba uprawniona nie miała możliwości zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych. Podstawowe potrzeby dotyczą nie tylko kwestii takich jak żywność czy ubrania, czyli minimum niezbędnego do egzystencji, ale również wykształcenia czy korzystania z dóbr kulturalnych.
Gdy dojdzie do przestępstwa alimentacyjnego, poszkodowany ma prawo zgłosić ten fakt do prokuratury. Następnie prokuratura wzywa dłużnika w charakterze podejrzanego. Jeśli po przesłuchaniu dłużnik ureguluje zaległą kwotę alimentacyjną na rzecz poszkodowanego w ciągu 30 dni, może uniknąć kary. W przeciwnym razie musi liczyć się z ww. konsekwencjami prawnymi.
Niepłacenie alimentów a sankcje administracyjne
Wobec osoby uchylającej się od płacenia alimentów mogą być zastosowane również sankcje administracyjne (wynikają one z Ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów). Tego rodzaju kary wyznaczane są przez organ administracyjny, np. wójta, burmistrza lub prezydenta miasta właściwego ze względu na miejsce zamieszkania dłużnika alimentacyjnego. O zastosowanie sankcji administracyjnych może wystąpić osoba uprawniona do alimentów poprzez złożenie wniosku, jednak wcześniej sąd musi nadać tytułowi egzekucyjnemu (np. wyrokowi sądu) tzw. klauzulę wykonalności i należy skierować sprawę do komornika.
Do tego sankcji administracyjnych zaliczamy m.in.:
- przekazanie informacji o osobie uchylającej się od płacenia alimentów do rejestru dłużników,
- okresowe zatrzymanie prawa jazdy,
- zobowiązanie do rejestracji w urzędzie pracy (gdy osoba nie płaci alimentów z powodu braku możliwości zarobkowania).
Najnowsze komentarze